Inwestowanie wielu osobom wydaje się trudne i bardzo ryzykowne. Wcale tak jednak być nie musi. W dzisiejszym przewodniku wyjaśnimy Ci czym jest inwestowanie, a także dlaczego rozpoczęcie teraz i sprawienie, by Twoje oszczędności pracowały dla Ciebie, może być świetnym pomysłem. Tak więc, zaczynamy!
Co to jest inwestowanie?
Inwestowanie jest aktem kupowania aktywów takich jak akcje, obligacje, udziały, fundusze lub cokolwiek, czego wartość może wzrosnąć, z oczekiwaniem, że z czasem przyniesie zyski – zarobi więcej pieniędzy.
Inwestować może każdy, kto ma trochę zaoszczędzonych pieniędzy. Wcześniej należy jednak zdobyć podstawową wiedze. Decyzja o wyborze strategii inwestycyjnej zależy od tego, ile pieniędzy możemy zainwestować i jaki poziom ryzyka jesteśmy skłonni podjąć.
Inwestor to nie zawsze ktoś bogaty z nieograniczonym kapitałem, jak Warren Buffet czy założyciel Amazona, Jeff Bezos. W rzeczywistości każdy, kto posiada oszczędności, może zacząć inwestować w preferowanych i odpowiednich dla siebie obszarach.
Inwestycje można ogólnie podzielić na następujące kategorie:
- Inwestycje wzrostowe: zazwyczaj w opcje wysokiego wzrostu, takie jak akcje, z oczekiwaniem, że będą one generować ponadprzeciętne zyski. Tego typu inwestycje mogą być jednak bardziej krótkoterminowe. Wiążą się wówczas z większym ryzykiem i wymagają bardziej konsekwentnej uwagi, analizy i pracy.
- Inwestycje defensywne: zazwyczaj w klasy aktywów, w których zyski mogą zapewnić niższy, ale stały zwrot. Na przykład, obligacje są bardziej stabilne, mniej ryzykowne i generują stały dochód. Wiąże się to również z zakupem dojrzałych i stabilnych akcji tzw. blue-chip.
Wzrost i zyski nie są jednak gwarantowane i zawsze mogą zakończyć się stratą, co sprawia, że inwestowanie, zwłaszcza w akcje, jest ryzykowne. Ale oprócz akcji istnieje kilka innych opcji o niskim ryzyku, które równie mogą przynieść dobry zysk.
W szerszym znaczeniu, inwestowanie w edukację również może być inwestowaniem. Inwestycją mogą być też wydatki na rozwiązanie konkretnego problemu. Może też chodzić o inwestowanie w towary, takie jak złoto, sztuka, antyki lub inne przedmioty kolekcjonerskie, których wartość może z czasem wzrosnąć.
Inwestować można samemu, inwestując w fundusze inwestycyjne lub korzystając z profesjonalnych usług inwestycyjnych.
Dlaczego ludzie inwestują?
Inwestorzy mogą aktywnie inwestować i zarządzać własnymi inwestycjami licząc na ponadprzeciętne zyski. Taki sposób inwestycji wymaga jednak poświęcenia uwagi, prowadzenia analizy rynku oraz dużych nakładów pracy.
I odwrotnie, niektórzy mogą zdecydować się na pasywne inwestowanie w obligacje o stałym dochodzie, aby wygenerować bardziej długoterminowy dochód pasywny, ale wymagający mniej zaangażowania.
Jednym z powodów inwestowania jest po prostu zarabianie większej ilości pieniędzy za pomocą posiadanych funduszy. Celem jest osiąganie zysków. Innym powodem pasywnego inwestowania jest to, że pieniądze i oszczędności mogą stracić na wartości z biegiem czasu z powodu inflacji.
Dzięki kalkulatorowi inflacji możesz sprawdzić, ile Twoje oszczędności będą warte za kilka lat. Na przykład, przy założeniu 3% stopy inflacji dla przedmiotu, który kosztuje Cię dzisiaj 50 zł, ten sam przedmiot będzie kosztował 67,20 zł za dziesięć lat, lub na przykład, jeśli masz 10 000 zł oszczędności, zostaną one zredukowane do około 7 440 dolarów w ciągu dziesięciu lat.
Trzymanie pieniędzy na koncie oszczędnościowym często nie wystarcza, ponieważ nie przewyższają one inflacji. W 2021 roku stopa inflacji w USA wynosiła 6,8%. Dla porównania, obecnie średnie oprocentowanie konta oszczędnościowego w USA to zaledwie 0,06%.
Jak działa inwestowanie i czy jest ryzykowne?
Mimo że każdy może i powinien inwestować, inwestycje wiążą się z ryzykiem, a aktywa nie gwarantują wzrostu lub utrzymania wartości. Czasami ludzie mogą zarobić znaczne dywidendy, jeśli sytuacja gospodarcza jest dobra, ale tracą pieniądze, gdy inwestycje tracą na wartości podczas spowolnienia gospodarczego lub recesji.
Przykładowo, podczas hossy kilka aktywów zyskuje na wartości, natomiast podczas bessy często spadają one wraz z kurczącą się gospodarką. Jest to jednak zależne od aktywów i branży, w którą zainwestowałeś.
Osoba stroniąca od ryzyka, która chce, aby jej oszczędności rosły bez wpływu inflacji, może rozważyć inwestowanie w obligacje lub nieruchomości. Z kolei osoba o wysokiej tolerancji ryzyka może preferować inwestowanie w akcje. Historycznie, akcje przynosiły wyższe zyski niż certyfikaty depozytowe (CD), obligacje lub inne produkty inwestycyjne o niskim ryzyku.
To, gdzie inwestować, zależy od trzech czynników:
- Budżetu;
- Celów inwestycyjnych;
- Twojej tolerancji na ryzyko.
Korelacja ryzyka i zwrotu
Dwie najpopularniejsze strategie inwestowania – inwestowanie aktywne i pasywne – są uzależnione od ryzyka i stopy zwrotu, a każda z nich ma swoje plusy i minusy.
Aby w pełni zrozumieć wady i zaledty każdej z nich oraz to, który styl inwestowania najlepiej pasuje do Twojego budżetu i tolerancji ryzyka, przyjrzyjmy się korelacji ryzyka i zwrotu. To pomoze Ci zdecydować, która z nich jest dla Ciebie odpowiednim wyborem.
- Ryzyko – jesteś osobą niechętną do ryzyka, która może obawiać się utraty pieniędzy.
- Zwrot z inwestycji – zależy Ci na krótkoterminowych zyskach charakteryzujących się wysokim ryzykiem i wysokim zwrotem.
Relacja ryzyka do zysku jest zasadą inwestycyjną, która idzie ze sobą w parze. Niskie ryzyko oznacza zazwyczaj niższe zyski osiągane w dłuższym okresie czasu, natomiast wysokie ryzyko oznacza szybsze i większe pieniądze.
Do inwestycji o niskim ryzyku zalicza się takie instrumenty, jak certyfikaty depozytowe (CD) lub obligacje (na przykład TIPS, Bony Skarbowe lub Obligacje Skarbowe). Z drugiej strony, aktywa takie jak akcje są uważane za bardziej ryzykowne inwestycje.
Należy jednak pamiętać, że nawet akcje mogą charakteryzować się różnym ryzykiem i oczekiwaniami co do zwrotu, a także mogą się znacznie różnić w ramach tej samej klasy aktywów. Na przykład, akcje o dużej kapitalizacji lub akcje blue-chip, takie jak Microsoft Corporation (NASDAQ: MSFT) lub Apple Inc. (NASDAQ: AAPL), mogą mieć bardzo odmienny profil ryzyka i zwrotu niż akcje o małej kapitalizacji notowane na mniejszej giełdzie.
Kluczowe rodzaje klas aktywów
Istnieje kilka rodzajów klas aktywów, w które ludzie mogą inwestować, od akcji, kryptowalut lub obligacji do bardziej praktycznych rzeczy, takich jak sztuka, przedmioty kolekcjonerskie lub nieruchomości. Istnieją jednak trzy główne rodzaje inwestycji, w które można inwestować bezpośrednio (samodzielnie zarządzając swoimi aktywami) lub pośrednio (poprzez fundusze inwestycyjne).
Historycznie, te trzy główne klasy aktywów to akcje, obligacje i ekwiwalenty pieniężne (konta oszczędnościowe, fundusze rynku pieniężnego). Jednakże, opcje inwestycyjne mogą również obejmować nieruchomości, towary, kryptowaluty lub inne pochodne instrumenty finansowe. Niektóre z nich są bardziej ryzykowne niż inne.
Prześledźmy każdą z tych klasy, aby uzyskać dobry przegląd tego, czym są oraz ich korelacji ryzyka i zwrotu.
Akcje
Kiedy mówimy o inwestowaniu, akcje są często pierwszą rzeczą, która przychodzi nam na myśl. Inwestowanie w akcje i udziały jest strategią inwestycyjną o wysokim ryzyku i wysokim zwrocie. Spółki wchodzą na giełdę i sprzedają swoje akcje, aby dalej finansować swoją działalność, czy to w celu ekspansji lub nowych przedsięwzięć biznesowych, czy też po prostu chcą czerpać zyski z odniesionego sukcesu.
Jednak akcje wiążą się z wysokim ryzykiem, jednym z najwyższych spośród wszystkich rodzajów inwestycji. Ale jeśli podejdzie się do nich w sposób rozsądny i zdyscyplinowany, jest to również jeden z najbardziej satysfakcjonujących sposobów budowania osobistych finansów.
Ponieważ na akcje wpływa ogólna sytuacja gospodarcza i nastroje na rynku, firmy mogą w każdej chwili zakończyć działalność, a zyski nie zawsze są gwarantowane. Na przykład, gdy zaufanie inwestorów jest wysokie podczas rynków byka, ludzie kupują i sprzedają więcej akcji, co powoduje wzrost ich cen i odwrotnie (efekt kuli śnieżnej).
Akcje można sklasyfikować na podstawie kapitalizacji rynkowej, która jest całkowitą wartością spółki. Jest ona obliczana za pomocą mnożenia bieżącej ceny akcji spółki z całkowitą liczbą akcji znajdujących się w obrocie na rynku.
Oto najważniejsze rodzaje akcji w oparciu o kapitalizację rynkową:
- Akcje o dużej kapitalizacji lub akcje blue-chip to duże przedsiębiorstwa o kapitalizacji rynkowej wynoszącej 10 miliardów dolarów lub więcej. Są one generalnie mniej zmienne w czasie spowolnienia gospodarczego, co czyni je bardziej stabilną i mniej ryzykowną inwestycją. Przykładem tego typu spółek są Goldman Sachs (NYSE: GS), Alphabet Inc. (NASDAQ: GOOGL) czy BioNTech SE (NASDAQ: BNTX).
- Akcje o średniej kapitalizacji to spółki o wartości rynkowej od 2 do 10 miliardów dolarów. Warto je włączyć do portfela w celu dywersyfikacji. Mają one tendencję do oferowania dobrej równowagi pomiędzy wzrostem a stabilnością.
- Akcje o małej kapitalizacji to mniejsze spółki z mniejszą liczbą akcji znajdujących się w obrocie publicznym niż te o dużej lub średniej kapitalizacji. Miesząc się one w przedziale od 300 mln USD do 2 mld USD wyemitowanych akcji. Są one bardziej ryzykowną inwestycją ze względu na brak zasobów. Jednakże, mogą one oferować wyższy zwrot z inwestycji w długim terminie.
- Akcje groszowe to spółki handlujące za mniej niż 5 dolarów za akcję. Niektóre z nich handlują na dużych giełdach, takich jak New York Stock Exchange (NYSE). Większość z nich handluje jednak na rynkach pozagiełdowych (OTC).
Co więcej, pod względem własności, akcje mogą być sklasyfikowane jako akcje zwykłe, gdzie akcjonariusze otrzymują prawo głosu i mają procent rzeczywistej własności, oraz akcje uprzywilejowane, gdzie wypłacane są dywidendy, ale posiadacze nie mają prawa głosu.
Obligacje
Najprościej rzecz ujmując, obligacja jest umową pomiędzy dwoma podmiotami – korporacje lub rządy emitują obligacje, ponieważ potrzebują pieniędzy, aby pożyczyć duże sumy pieniędzy.
Ludzie mogą następnie kupować te obligacje (np. przekazywać pieniądze tym bankom i korporacjom) w zamian za odsetki. Te stałe płatności odsetkowe, znane również jako kupony, są zazwyczaj wypłacane inwestorom co sześć miesięcy.
W przeciwieństwie do akcji, obligacje stanowią klasę aktywów o niskim zwrocie i niskim ryzyku, którą inwestorzy wykorzystują w celu zrównoważenia podejmowanego ryzyka. Podczas gdy akcje oferują najwyższy potencjał w zakresie zwrotu, obligacje równoważą wysokie ryzyko i generują niższy, ale bardziej stabilny dochód.
Obligacje są mniej podatne na zmienność rynku, jednak wiążą się z pewnym ryzykiem, takim jak ryzyko kredytowe, ryzyko spłaty lub ryzyko stopy procentowej. Podobnie jak akcje, obligacje korporacyjne są zwykle przedmiotem obrotu na otwartym rynku za pośrednictwem maklerów.
Ekwiwalent pieniężny
Trzecią typową klasą aktywów są ekwiwalenty środków pieniężnych, które pozwalają na dostęp do gotówki, jednocześnie zarabiając na odsetkach w celu ochrony innych inwestycji. Są to również opcje inwestycyjne o niskim ryzyku i niskim zwrocie, które pozwalają uniknąć utraty pieniędzy z powodu inflacji.
Przykłady ekwiwalentów pieniężnych obejmują:
- Konta oszczędnościowe;
- Rachunki rynku pieniężnego;
- Certyfikaty depozytowe (CD).
Inwestycje te zazwyczaj generują stabilny zwrot z inwestycji, jednak nie są przeznaczone do długoterminowych celów inwestycyjnych, takich jak emerytura. Jest to doskonały sposób, aby utrzymać gotówkę do dyspozycji w celu innych inwestycji lub nie tracić pieniędzy na skutek inflacji.
Nieruchomości
Dla ludzi, którzy preferują stały dochód i stabilny zwrot z inwestycji, zakup nieruchomości może być świetnym pomysłem. Kupując dom lub nieruchomość, należy jednak wziąć pod uwagę kilka czynników, takich jak ogólna kondycja gospodarcza, zróżnicowanie cen nieruchomości w pewnych obszarach, czy ceny wynajmu w danym obszarze.
Nawet jeśli nie posiadasz całej kwoty, osoby chcące zainwestować swoje oszczędności w nieruchomości mogą ubiegać się o pożyczki na pokrycie reszty. Jest to nadal dobra inwestycja. Należy jednak pamiętać, aby sprawdzić, czy po wynajęciu nieruchomości możliwe jest osiągnięcie zysku.
Osoby chcące inwestować w nieruchomości bez kupowania nieruchomości mogą zamiast tego kupić udziały w funduszach inwestycyjnych nieruchomości (REIT). Podobnie jak akcje i obligacje, posiadacze akcji REIT uzyskują dochód z tych inwestycji. Pochodzi on albo z czynszu albo z hipoteki.
REIT-y oferują doskonały i stabilny zwrot z inwestycji, z ponadprzeciętnymi dywidendami. Mogą one być jednak również dotknięte przez spowolnienia gospodarcze i recesje.
Towary
Ta kategoria inwestycyjna obejmuje metale szlachetne, złoto, ropę naftową, zboża, produkty zwierzęce lub waluty. Towary to rzeczywiste produkty lub surowce wykorzystywane przez różne gałęzie przemysłu, np. w produkcji.
Inwestorzy kupują je za pomocą kontraktów terminowych lub kontraktów na towary – umowy sprzedaży określonej ilości danego towaru po określonej cenie w określonym terminie. Zazwyczaj inwestują w nie bardziej doświadczone osoby. Nie jest to tak proste jak inwestowanie w akcje czy obligacje.
Ceny są w dużym stopniu uzależnione od popytu rynkowego. Na przykład pandemia Covid-19 w 2020 r. spowodowała gwałtowny spadek cen ropy naftowej z powodu ograniczeń w podróżowaniu i turystyce. To sprawia, że towary są inwestycją o stosunkowo wysokim ryzyku.
Fundusze hedgingowe i private equity
Inwestycje na niepublicznym rynku kapitałowym umożliwiają przedsiębiorstwom pozyskiwanie kapitału bez wchodzenia na giełdę. Wcześniej uważano, że są one przeznaczone tylko dla inwestorów, którzy spełniają określone wymogi dotyczące wartości netto. Firmy, które nie weszły lub nie mogą wejść na giełdę, mogą pozyskiwać fundusze za pośrednictwem prywatnych inwestorów. W ostatnich latach to się jednak zmieniło, a inwestowanie w nie stało się bardziej dostępne.
Czym są fundusze wzajmene?
Inwestowanie odbywa się w sposób bezpośredni lub pośredni. Można bezpośrednio inwestować w akcje, obligacje lub inne aktywa albo zdecydować się na inwestowanie w fundusz wzajemny. Fundusz wzajemny może oznaczać zarówno inwestycję, jak i spółkę, która łączy kilka różnych akcji, obligacji lub innych klas aktywów i jest zarządzana przez menedżerów funduszu.
Kluczowa różnica polega na tym, że w przypadku inwestycji bezpośredniej to Ty wykonujesz całą pracę, badania, analizy. Wszystkie Twoje inwestycje są oddzielne. Przejmujesz jednak całkowitą kontrolę i odpowiedzialność. Inwestując w fundusze wzajemne możesz pozwolić, by eksperci zrobili to za Ciebie, ale masz mniejszy wpływ na to co dzieje się z Twoimi środkami.
Czym są fundusze inwestycyjne typu ETF (exchange-traded funds)?
ETFy są podobne do funduszy inwestycyjnych, z tym wyjątkiem, że są kupowane i sprzedawane na giełdach papierów wartościowych. Fundusze wzajemne są sprzedawane przez emitenta. Podobnie jak fundusze wzajemne, ETF może również zawierać kilka różnych aktywów, takich jak akcje, obligacje, towary lub waluty.
Kluczowe korzyści i zalety funduszy ETF to dywersyfikacja, niższe koszty, możliwość włożenia pieniędzy w bardziej alternatywne inwestycje, a także większa efektywność podatkowa.
Co to jest alokacja aktywów?
Być może słyszałeś już powiedzenie, które bardzo dobrze odnosi się do inwestowania – nie wkładaj wszystkich jajek do jednego worka. Zróżnicowanie portfela i nie wkładanie wszystkich pieniędzy w te same klasy aktywów jest bardzo istotne. Pozwala bowiem zniwelować ryzyko.
Alokacja aktywów polega na tym, jak rozłożyć swoje inwestycje na różne kategorie, takie jak akcje, obligacje czy nieruchomości. Klasy aktywów nie poruszają się w sposób zsynchronizowany, co zmniejsza ryzyko w portfelu w obliczu zmienności rynku. Na przykład, można zrównoważyć ryzyko związane z inwestycjami w akcje, poprzez zainwestowanie części kapitału w obligacje.
Popularne strategie inwestowania
Każda inwestycja jest w pewnym stopniu obarczona ryzykiem. Niektóre z nich są jednak bardziej ryzykowne niż inne, a niektóre wymagają więcej skupienia, badań i pracy niż inne. Dobrą rzeczą w inwestowaniu jest to, że może być ono elastyczne i możesz wybrać taką strategię, która najlepiej pasuje do Twojej tolerancji na ryzyko i oczekiwań.
Zastanów się, która z nich pasuje do Twoich możliwości: budżetu, czasu, celu i tolerancji na ryzyko. Istnieją dwa różne ogólne podejścia do inwestowania – inwestowanie aktywne i pasywne.
Jak sama nazwa wskazuje, aktywne inwestowanie to takie, w którym ktoś jest gotów wziąć sprawy w swoje ręce i śledzić krótkoterminowe wahania cen w celu osiągnięcia maksymalnych zysków. Z drugiej strony, inwestowanie pasywne jest długoterminową strategią z mentalnością „kup i trzymaj”, gdzie bogactwo jest budowane poprzez kupowanie papierów wartościowych, które podążają za indeksami rynkowymi.
Porównajmy niektóre z popularnych strategii inwestowania:
Inwestowanie w wartość (value investing)
Value investing jest strategią typu „kup i trzymaj”, która oznacza kupowanie niedowartościowanych akcji i trzymanie ich przez dłuższy okres czasu w nadziei, że z czasem odzyskają one wartość. Polega ona na założeniu, że niektóre spółki znajdują się obecnie w najniższym punkcie, ale wkrótce znacząco zyskają na wartości.
Nazywana również inteligentnym inwestowaniem, jest to strategia wymagająca dokładnej analizy rynku i zwracania uwagi na bieżące wydarzenia. Często porównywana do polowania na okazje – np. kupienia pary butów z 80% rabatem.
Jest to strategia inwestycyjna wysokiego ryzyka i aby działała, należy zaangażować się długoterminowo i przetrwać okresy spadków.
Inwestowanie wzrostowe (growth investing)
Inwestowanie wzrostowe polega na szukaniu tego, co może zaoferować największy potencjał w przyszłości, np. co będzie kolejnym trendem. Jest to jedynie spekulacja, która wymaga oraz wiąże się z rozważaniami na temat bieżących wydarzeń i trendów rynkowych, sytuacji gospodarczej oraz konkretnych branż.
Inwestowanie z wykorzystaniem impetu (momentum investing)
Inwestorzy momentum analizują i stosują podejście oparte na danych, poszukując sygnałów i wzorców, które miałyby wpływ na ich decyzje inwestycyjne. Celem tej strategii jest osiągnięcie zysków zarówno na niedowartościowanych, jak i przewartościowanych akcjach. Inwestorzy kupują akcje, które osiągały dobre wyniki w przeszłości i shortują te, które osiągały słabe wyniki. Strategia ta może generować wysokie zyski i jest to aktywana forma inwestowania.
Podsumowanie
Zanim zdecydujesz się na inwestowanie, upewnij się, że zdobyłeś niezbędą wiedzę, przemyślałeś temat i przeprowadziłeś własny research. Inwestowanie nie jest nauką o fizyce kwantowej, ale wymaga dokładnego zrozumienia ryzyka i korzyści, jakie niesie ze sobą każda klasa aktywów.
Należy również zadać sobie pytanie: jakim typem inwestora jestem? Zastanów się, jaki poziom ryzyka jesteś skłonny podjąć, czy jesteś osobą unikającą ryzyka czy tolerującą je, a także w jaki sposób mógłbyś zainwestować swoje pieniądze.
