Świat DeFi oferuje niezliczone możliwości wzrostu wartości kryptowalut, a także przynosi wiele nowych sposobów ich wykorzystania. U jego podstaw leży decentralizacja i poleganie całej funkcjonalności infrastruktury na publicznie publikowanym i możliwym do skontrolowania kodzie. DeFi charakteryzuje się brakiem jakiegokolwiek podmiotu regulacyjnego.
W związku z tym praktycznie niemożliwe jest, aby na przykład określony kraj zamroził środki w puli płynności na Uniswap lub zablokował handel na podobnej platformie. Te pozytywne cechy są jednak uzupełniane przez szereg negatywnych. Brak regulatora sprawia, że DeFi to trochę dziki zachód – nie ma ogólnych wymagań dotyczących kwalifikacji twórców projektów DeFi, ani ich poziomu bezpieczeństwa czy integralności, jak ma to miejsce np. w przypadku tradycyjnego rozwoju oprogramowania EAL.
Z tego powodu zarówno ataki na zdecentralizowane protokoły, jak i ich awarie są niestety powszechne w świecie DeFi. Aby umożliwić inwestorom i handlowcom w DeFi skuteczną obronę przed tym ryzykiem, stworzono szereg projektów oferujących usługi ubezpieczeniowe w DeFi. W pewnym sensie ubezpieczenie to jest bardzo podobne do tradycyjnego ubezpieczenia, jakie znamy, ale nadal różni się wieloma cechami. W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej, jak działa ubezpieczenie DeFi, przed czym może chronić inwestorów i jakie projekty je oferują.
Jak działa ubezpieczenie w świecie DeFi?
Idea ubezpieczenia jest prosta – zamiast narażać się na ryzyko znacznej utraty środków z powodu zdarzenia pozostającego poza naszą kontrolą, decydujemy się wraz z grupą innych osób na wspólne wpłaty do wspólnego funduszu. Ta kupka pieniędzy pokryje następnie wszelkie straty, na które zgodzą się poszczególni wpłacający, a które dotkną któregokolwiek z nich. W tradycyjnym systemie finansowym rolę powiernika w tym zakresie pełnią firmy ubezpieczeniowe, które mają na celu osiągnięcie korzyści finansowych. Firmy ubezpieczeniowe ustalają zasady dla poszczególnych polis i zakładają, że zbiorą więcej pieniędzy od klientów, niż wypłacą w ramach uzasadnionych roszczeń o odszkodowanie.
Bardzo podobna zasada znajduje odzwierciedlenie w świecie DeFi, ale z kilkoma kluczowymi różnicami. Prawdopodobnie największą jest brak „firmy ubezpieczeniowej” w sensie centralnej certyfikowanej firmy, w której zdeponowane są wszystkie środki płatników składek. Podmiot ten jest tutaj w pełni zastąpiony przez smart kontrakty tworzące razem zdecentralizowaną aplikację działającą na blockchainie, na którym odbywa się cała działalność ubezpieczeniowa.
Decentralizacja i wspólne pule płynności to podstawa
Protokoły DeFi oferujące ubezpieczenia są liczne: każdy projekt podchodzi do swojej koncepcji nieco inaczej. Cechą wspólną wszystkich projektów jest jednak to, że środki wykorzystywane do wypłaty roszczeń znajdują się w pulach płynności w smart kontraktach.
Oznacza to, że zamiast wysyłać comiesięczną płatność na rachunek bankowy firmy ubezpieczeniowej, klient wysyła regularne lub jednorazowe (zgodnie z projektem protokołu) opłaty do pul płynności, które z kolei są wykorzystywane do ciągłego wypłacania udziałów, tj. tych użytkowników, którzy z kolei wpłacają swoje kryptowaluty do pul płynności, tworząc w ten sposób rezerwę finansową na wypłatę odszkodowania.
W ubezpieczeniach DeFi istnieją praktycznie trzy strony użytkowników.
- Płatnicy ubezpieczenia, którzy kupują ubezpieczenie.
- Użytkownicy finansujący pule płynności ubezpieczeniowej poprzez staking kryptowalut.
- Użytkownicy lub inni członkowie projektu decydujący o zasadności roszczeń o odszkodowanie.
Trzeci punkt prawdopodobnie różni różne projekty ubezpieczeniowe DeFi. Niektóre projekty są czysto demokratyczne i każdy, kto posiada token użytkowy lub zarządzania projektem, może uczestniczyć w podejmowaniu decyzji, kto jest, a kto nie jest uprawniony do odszkodowania.
Inne projekty pozostawiają tę rolę wyłącznie ekspertom znającym się na zarządzaniu ryzykiem. Użytkownicy ci zazwyczaj działają jako menedżerowie wspomnianych wyżej pul płynności i wypłacają odszkodowania według własnego uznania.
Ostatnim wariantem są czysto zautomatyzowane projekty ubezpieczeniowe DeFi, które automatycznie wypłacają ubezpieczenie zgodnie z wcześniej określonymi warunkami w smart kontrakcie (np. jeśli cena określonego stablecoina odbiega o więcej niż 10%, dane te są dostarczane przez kryptowalutowe wyrocznie, takie jak Chainlink).
Od czego można się ubezpieczyć w DeFi?
Niebezpieczeństwo czai się za każdym rogiem w DeFi – od awarii całego dApp z powodu błędu w smart kontrakcie po wypaczoną algorytmiczną cenę stablecoinów lub kradzież puli płynności. Ponadto wiele projektów oferuje również ubezpieczenie na wypadek awarii lub bankructwa scentralizowanych giełd, co w oparciu o wydarzenia historyczne może się naprawdę przydać. Najczęściej w DeFi można ubezpieczyć się od następujących zdarzeń:
- Wahania cen stablecoina lub tokena zarobkowego: Dzięki temu rodzajowi ubezpieczenia nie musisz już martwić się o zbyt duże wahania ceny stablecoina lub syntetycznego instrumentu pochodnego, tj. tokena, który replikuje cenę innej kryptowaluty lub gromadzi nagrody za staking lub yield farming. Typowym tokenem yield, dla którego można znaleźć ubezpieczenie, na przykład w Nexus Mutual, jest 3CRV. Stablecoiny, które można ubezpieczyć, obejmują USDT, USDC, MIM, FRAX, a nawet BUSD.
- Błąd smart kontraktu zdecentralizowanej aplikacji: źle napisany kod zdecentralizowanej giełdy lub protokołu pożyczkowego jest jedną z najczęstszych przyczyn włamań. Jeśli w niefortunnym przypadku okaże się, że atakujący uzyskał dostęp do kryptowalut z powodu luki w zabezpieczeniach kodu, stracisz wszystkie pieniądze. Ubezpieczenie to jest również powszechnie stosowane w przypadku prostych awarii protokołu i, na przykład, trwałego zablokowania i uniemożliwienia dostępu do kryptowalut zawartych w smart kontrakcie, więc nie musi to być nawet incydent związany z bezpieczeństwem. Oczywiście obejmuje to również błędy w projektach niższego szczebla, takich jak kryptowalutowe wyrocznie.
- Ubezpieczenie dla scentralizowanych giełd: czy posiadasz swoje kryptowaluty na Binance, Coinbase, Kraken lub innej scentralizowanej giełdzie i obawiasz się, że nie będziesz mieć natychmiastowego dostępu do swoich kluczy prywatnych? Najprostszym rozwiązaniem jest po prostu nie korzystać ze scentralizowanych giełd, ale ich niezaprzeczalną zaletą są minimalne opłaty i często kuszące programy zarobkowe. Odpowiednim sposobem ochrony swoich kryptowalut na CEX jest zatem ten specyficzny rodzaj ubezpieczenia. Chroni ono na przykład przed długotrwałym zawieszeniem wypłat kryptowalut, zawieszeniem handlu, włamaniem na giełdę lub jej zwykłym bankructwem, które często wiąże się z zawieszeniem możliwości wypłat na dłuższy czas.
Ubezpieczenie DeFi na życie
Bystre umysły pomyślą, że wykorzystanie czystej automatyzacji i decentralizacji platform ubezpieczeniowych DeFi ma zastosowanie do różnych codziennych wydarzeń życiowych. Ponownie, te polisy ubezpieczeniowe mogą przybrać formę ręcznej oceny roszczeń w celu wypłaty ubezpieczenia lub mogą być całkowicie zautomatyzowane. Automatyczne ubezpieczenie może np. pokryć opóźnienia lotów, susze lub klęski żywiołowe. Projekt Etherisc oferuje właśnie tego typu ubezpieczenia za pośrednictwem DeFi.
Nexus Mutual i szereg innych platform również planują podobne polisy z naciskiem na życie codzienne. Niewątpliwą zaletą tych opcji jest brak dużej liczby pośredników i radykalne obniżenie kosztów, co naturalnie znajdzie odzwierciedlenie w cenie ubezpieczenia. Dzięki ubezpieczeniu DeFi nie ma potrzeby zatrudniania ubezpieczycieli i ogromnych stosów umów i innych formalności. Wiąże się to oczywiście także z oszczędnościami na czynnościach administracyjnych i np. kosztach prowadzenia biur firmy ubezpieczeniowej.
Przykłady najbardziej znanych projektów oferujących ubezpieczenie DeFi
Poniżej przedstawimy najbardziej znane projekty oferujące ubezpieczenie DeFi. Wskażemy różnice między projektami, zarówno w podejściu do samego ubezpieczenia, jak i oferowanych produktów.
Nexus Mutual
Nexus Mutual jest jednym z najstarszych protokołów DeFi oferujących ubezpieczenia, ale jego nowe nadchodzące wersje obfitują w wiele unikalnych ulepszeń. W obecnej wersji Nexus Mutual działa wyłącznie w oparciu o stałe pule płynności z ubezpieczeniem dla konkretnego protokołu DeFi, a ich tworzenie i zamykanie jest regulowane przez DAO. Aby kupić ubezpieczenie na Nexus, musisz zostać członkiem. Musisz spełnić dwa wymagania – uiścić skromną opłatę za przystąpienie w wysokości 0,002 ETH i przejść weryfikację KYC.
Na powyższym obrazku można zobaczyć przykład ubezpieczenia dostępnego na platformie Nexus Mutual. Można tu znaleźć ubezpieczenie na wypadek awarii smart kontraktu, niedostosowania cen tokenów yield (w tym tokenów yield do stakingu Ethereum) oraz awarii scentralizowanej giełdy. Cena każdego produktu zależy od różnych czynników – poziomu zgromadzonych środków (rezerwy na wypłaty odszkodowań) oraz wiarygodności protokołu DeFi lub scentralizowanej giełdy objętej ubezpieczeniem.
Wszyscy członkowie DAO głosują nad tym, czy ubezpieczający ma prawo do odszkodowania w przypadku roszczenia. Ubezpieczający otrzymuje odszkodowanie, jeśli ponad połowa uczestników zagłosuje na jego korzyść proporcjonalnie do posiadanych tokenów NXM.
Syndicates – nowość od Nexus Mutual
Kolejną nowością Nexus Mutual są tak zwane syndykaty, które są nieodzowną częścią nowego Nexus Mutual V2 (stworzonego w kwietniu 2023 r.). Syndykaty to eksperci lub grupy ekspertów w dziedzinie smart kontraktów i ich bezpieczeństwa. Użytkownicy ci będą mogli utworzyć własną pulę płynności z ubezpieczeniem na dowolnym protokole DeFi lub giełdzie i ustawić cenę według własnego uznania.
Zwykły użytkownik szukający odpowiedniej oferty ubezpieczenia może wybierać między syndykatami – będzie wiedział, ile pieniędzy powierzył, ile wypłacił i w jakich zdarzeniach itp. Ten mechanizm z kolei wywiera presję na syndykaty i zmusza je do oferowania konkurencyjnych cen, co naturalnie tworzy rynek ubezpieczeń. Oprócz odpowiedniej ceny za ubezpieczenie, Syndykaty muszą również oferować konkurencyjną wycenę dla delegowanych trackerów, którzy są głównym źródłem dostępnych funduszy Syndykatów.
Bridge Mutual
Kolejnym projektem jest Bridge Mutual, oferujący ubezpieczenie od błędów w smart kontraktach i od rozbieżności cen stablecoinów. Jego drugi produkt jest popularny w społeczności DeFi i jest również tym, czego brakuje na przykład w Nexus Mutual. Bridge Mutual oferuje ubezpieczenie dla 5 różnych stablecoinów – USDC, DAI, BUSD, FRAX i MIM.
Wielkość puli płynności jest JEDNAK naprawdę żałosna dla większości tokenów, co następnie znajduje odzwierciedlenie w cenie. Dlatego w chwili pisania tego tekstu jedynym odpowiednim ubezpieczeniem jest ubezpieczenie stablecoina. Jeśli chodzi o zdecentralizowane protokoły, dla których ubezpieczenie jest dostępne w Bridge Mutual, obejmują one PancakeSwap, Uniswap, Yearn.finance i wiele innych.
Tokenem zarządzania i użyteczności platformy jest BMI, w którym użytkownicy zdobywają nagrody za stakowanie. Dodatkowo, gdy użytkownicy wprowadzają monety BMI do stakingu, otrzymują stkBMI, którY jest tokenem uprawniającym ich do głosowania w DAO na żądania wypłaty ubezpieczenia. Głosowanie nad ważnością roszczeń odbywa się w ciągu dwóch tygodni od ich złożenia, przy czym członkowie DAO głosują w pierwszym tygodniu i muszą potwierdzić swój głos w drugim tygodniu. Niezastosowanie się do tego wymogu skutkuje utratą wszelkich zgromadzonych tokenów BMI powiązanych z danym głosowaniem.
InsurAce
InsurAce to jeden z protokołów ubezpieczeniowych DeFi o nieco bardziej scentralizowanym charakterze. Jego rdzeniem jest ponownie token zarządzania, tym razem z symbolem INSUR, który może być używany przez autoryzowanych członków DAO do głosowania nad wnioskami o pokrycie. Zanim jednak opcja głosowania dotrze do tych użytkowników, wnioski są najpierw głosowane wewnętrznie przez ekspertów projektu.
InsurAce oferuje 4 rodzaje ubezpieczenia i ma określoną procedurę zatwierdzania wniosków o wypłatę ubezpieczenia dla każdego z nich. Oferuje ubezpieczenie od utraty środków z powodu źle napisanych smart kontraktów, awarii scentralizowanej giełdy, utraty powiązania cen stablecoinów lub błędu w smart kontrakcie po przeprowadzeniu audytu.
Ostatnia usługa jest wyjątkowa i przeznaczona wyłącznie dla zespołów stojących za poszczególnymi projektami kryptowalutowymi. Są one uprawnione do wypłaty, jeśli ich produkt ulegnie awarii z powodu wadliwego kodu, a kod ten został wcześniej poddany audytowi przez jednego z partnerów InsurAce (np. Danish Blockchain Lab, Entersoft, Halborn, Numen, Omniscia, PeckShield lub Sayfer).
Jak już wspomnieliśmy, dokładne procedury zatwierdzania wniosków różnią się dla każdego rodzaju ubezpieczenia i są dostępne w bazie informacyjnej InsurAce. Jednak gólnie rzecz biorąc, wszystkie wnioski są najpierw sprawdzane przez zarząd projektu, który określa, czy wniosek jest w ogóle uzasadniony i czy ogólne zdarzenie powodujące straty (np. depeg stablecoina lub scentralizowana giełda wstrzymująca wypłaty na całym świecie) faktycznie wystąpiło w danym momencie. Jeśli stwierdzi, że tak jest, sam przedstawi propozycję, ile należy zapłacić poszkodowanej stronie, którą przekaże społeczności DAO do publicznego głosowania.
inSure DeFi
inSure DeFi to ponownie jeden ze starszych protokołów DeFi oferujących ubezpieczenie. Zapewnia on ochronę przed kradzieżą kryptowalut, awarią scentralizowanych giełd, utratą, unieważnieniem lub radykalną dewaluacją kryptowalut z powodu oszustw, a nawet ochronę przed znacznym spadkiem ceny dowolnego tokena (o ponad 98% pierwotnej wartości).
Aby zakupić którykolwiek z produktów, należy najpierw nabyć tokeny SURE i zablokować je w stakingu na jednej z obsługiwanych zdecentralizowanych giełd, takich jak Uniswap lub PancakeSwap. Po zdeponowaniu środków w puli płynności wystarczy włączyć ubezpieczenie za pomocą przycisku Enable coverage w menu inSure DeFi. Po 7 dniach będziesz mógł wybrać jeden z dostępnych produktów.
Wypłata ubezpieczenia działa podobnie do projektów opisanych powyżej – użytkownik musi złożyć wniosek o wypłatę ubezpieczenia, tutaj z dodatkowymi informacjami, np. jaki to token, jaki jest adres kryptowalutowy użytkownika, jego e-mail lub Telegram itp. Po złożeniu wniosku członkowie DAO rozpatrują roszczenie i po około 4 dniach decydują, czy odszkodowanie zostanie wypłacone użytkownikowi. Ubezpieczenie wypłacane jest w tokenach SURE.
Solace
Solace jest najmniej znanym protokołem ubezpieczeniowym DeFi ze wszystkich, które omówiliśmy w tym artykule, ale ma istotną cechę. Jest to typowy przykład zautomatyzowanej wypłaty ubezpieczenia i wykorzystania mechanizmu automatycznej identyfikacji roszczeń.
Solace specjalizuje się w szczególności w zdarzeniach, których przebieg można zweryfikować on-chain. Są to zatem klasyczne błędy smart kontraktów i niektóre ataki hakerskie, zwykle np. ataki reentrancy, niewłaściwe wykorzystanie pożyczek flash, manipulowanie rekordami proxy lub błędnie skonfigurowane funkcje matematyczne dAppów (są one zwykle klasyfikowane jako błędy smart kontraktów). Ataki phishingowe, manipulacje cenami lub błędy scentralizowanej giełdy nie mogą być tutaj uwzględnione z samej zasady, więc Solace nie zapewnia ochrony dla tych zdarzeń.
Piękno automatyzacji polega na tym, że jeśli kupisz ubezpieczenie w Solace i dotknie Cię jakieś niefortunne zdarzenie z wyżej wymienionych, protokół automatycznie wypłaci ubezpieczenie. Nie ma więc oficjalnej procedury ubiegania się o ubezpieczenie w Solace, ponieważ nie ma takiej potrzeby.
Jednak za kurtyną wszystko nie jest jeszcze w pełni zautomatyzowane – zespół Solace jest powiadamiany o zdarzeniach automatycznie, ale weryfikuje i wypłaca ręcznie. W przyszłości planuje jednak wprowadzić tak zwany parametryczny system automatycznej oceny roszczeń (PACLAS), który pozwoli zautomatyzować wszystko w 100%.
Solace posiada własny token zarządzania SOLACE, za pomocą którego jego posiadacze, a tym samym członkowie DAO, mogą głosować nad losem platformy. Nie jest on jednak wykorzystywany do głosowania nad ważnością wniosków o wypłatę ubezpieczenia. Wnioski są przetwarzane przez zespół zarządzający Solace i wypłacane zgodnie z ich decyzją. W przyszłości jego rolę przejmie zautomatyzowany system PACLAS, więc nie planuje się głębszego wykorzystania tokena SOLACE.
Wady ubezpieczenia DeFi
Jeśli dotarłeś do tego miejsca w tym artykule, rozumiesz, jak działa ubezpieczenie DeFi. Być może rzuciło ci się również w oczy wiele nieprzemyślanych kwestii i niepraktycznych funkcji, które wiążą się z ubezpieczeniem DeFi w obecnej formie. Należy jednak zauważyć, że branża ta jest wciąż „w powijakach”, mimo że niektóre protokoły są z nami od bardzo dawna. Nexus Mutual istnieje np. od 2017 roku. Przyjrzyjmy się bliżej niektórym negatywnym cechom.
- Tylko 0,5% całkowitego TVL jest ubezpieczone w DeFi: Według ankiety OpenCover z marca 2023 r., tylko 231 milionów dolarów było ubezpieczonych w DeFi, co jest naprawdę niską liczbą w porównaniu do całkowitej kwoty zablokowanych środków w poszczególnych smart kontraktach. Oznacza to, że szersza publiczność nie jest obecnie zbytnio zainteresowana ubezpieczeniem DeFi.
- Dostępne rezerwy w większości protokołów ubezpieczeniowych DeFi są niskie: Być może zauważyłeś powyżej, że w różnych pulach płynności, zwłaszcza w mniejszych protokołach ubezpieczeniowych, rezerwy są minimalne, w niektórych miejscach tylko w setkach dolarów. Ma to związek zarówno z niskim zainteresowaniem samym ubezpieczeniem, jak i zarabianiem nagród za jego zapewnienie. Traderzy DeFi po prostu uważają, że inne strategie zarabiania na posiadanych kryptowalutach są bardziej opłacalne.
- Różne podejścia do obsługi wniosków o ubezpieczenie, a także do samych produktów: Różne protokoły ubezpieczeniowe DeFi różnią się od siebie. Jedne oferują ochronę przed depegiem stablecoinów, inne przed bankructwem giełdy, jeszcze inne łączą to z 99% spadkiem itp. Z jednej strony daje to projektom przewagę konkurencyjną, ale dla nowicjusza nie zwiększa przejrzystości.
- Niektóre projekty przyjmują scentralizowane podejście do decydowania o ważności wniosków: przykładem może być Solace lub InsurAce. W tych protokołach w ich obecnym stanie o indywidualnych wnioskach decyduje mniejsza grupa osób. Płatnicy ubezpieczenia nie znają nawet ich tożsamości.
Kilka słów na zakończenie
Ubezpieczenia są podstawą w dzisiejszym świecie i niewielu z nas wyobraża sobie życie bez nich. Od obowiązkowych ubezpieczeń, takich jak ubezpieczenie zdrowotne lub społeczne, po ubezpieczenie od kradzieży lub ubezpieczenie szyb samochodowych. Zapewnia spokój klientom i rentowność dostawcom, więc nie ma powodu, dla którego jego idea nie może zostać wdrożona w szybko rozwijającym się świecie DeFi i dlaczego cała społeczność DeFi nie może na tym skorzystać.
Pomimo tych faktów ubezpieczenie jest jednak bardzo rzadko wykorzystywane w DeFi. I to nawet biorąc pod uwagę, że w obecnych protokołach można znaleźć ubezpieczenie dla typowych kwestii DeFi, takich jak błąd smart kontraktu lub depeg stablecoina, a także na przykład bankructwo scentralizowanej giełdy lub nawet opóźniony samolot.
Jeśli jesteś choć trochę doświadczonym użytkownikiem DeFi, zdecydowanie zalecamy zagłębienie się w świat ubezpieczeń DeFi i wypróbowanie niektórych z wymienionych protokołów.
W trudnym i nieuregulowanym świecie kryptowalut jest to jeden z niewielu pewników. Zwłaszcza jeśli wybierzesz protokół, który opiera się na automatyzacji przy użyciu danych onchain lub głosowaniu za pośrednictwem DAO, które zapewnia wysoki poziom demokracji. A jeśli nie jesteś zainteresowany ubezpieczeniem, w niektórych przypadkach możesz natknąć się na całkiem interesującą inwestycję w jego zapewnienie.
